WSM przez dziurkę od klucza
Jak wyglądało dawniej i wygląda dzisiaj to życie wewnętrzne osiedli WSM?
Projekty mieszkań, poszczególnych budynków oraz ich zespołów, połączonych w tzw. kolonie obszernymi, pełnymi zieleni dziedzińcami — rozpatrują członkowie na specjalnych zebraniach. Ci, którzy będą „mordować się“ w projektowanych mieszkaniach, zabierają bezpośrednio głos — bardzo ceniony przez architektów — w sprawie: rozkładu mieszkań, ustalenia wielkości przedpokoju, łazienki, kuchni i pokoi, odpowiedniego rozmieszczenia drzwi i okien, aby mieszkanie było ustawne; w sprawie należytego wyposażenia kuchni w półki i szafki oraz całego mieszkania we wnęki, ścienne szafy itp. W korekcie projektu architekta biorą udział wszyscy — głowy rodzin, gospodynie domów, nieraz dzieci: w osiedlu na Rakowcu 9-let-nia dziewczynka w imieniu dzieci domagała się umieszczania kontaktów elektrycznych niżej, aby dziecko mogło sobie samo zapalić światło i nie mu. siało czekać w ciemności, pełnej strachów, na powrót rodziców z pracy. Głos ten wywołał przewrót w dziedzinie umieszczania kontaktów elektrycznych w domach WSM.
O przydziale mieszkań według kolejności również decydują członkowie poprzez komisję, wybraną na zebraniu kandydatów, mających największą ilość punktów z tytułu dawnego należenia do WSM, warunków rodzinnych, warunków zamieszkania, wartości społecznej — według oceny ustalonej przez regulamin. Komisja po sprawdzeniu, ostatecznie ustala punktację i listę kolejności, samorząd mieszkańców ustala metraż mieszkania, przypadający kandydatowi i jego rodzinie. Administracja w tym wypadku wykonuje jedynie czynności pomocnicze i formalne.
Wybudowane mieszkania przejmuje od przedsiębiorstwa budowlanego komisja odbiorcza, w skład której wchodzą przedstawiciele samorządu mieszkańców. Orzeka ona o przydatności lokalu do zamieszkania, o konieczności wprowadzenia uzupełnień i poprawek. W razie przeprowadzenia się lokatora — komisja samorządu bada stopień zużycia i zniszczenia lokalu, wysokość kwot należnych z tego tytułu od wyprowadzającego się; ustala konieczne remonty i naprawy przed oddaniem mieszkania nowemu lokatorowi.
W codziennym życiu samorząd, w ścisłej współpracy z administracją, czuwa nad czystością i porządkiem mieszkań, domów i dziedzińców, nad stanem urządzeń gospodarczych, higienicznych i społecznych, należytym wykonaniem prac remontowych i konserwacyjnych — słowem współdziała z administracją w zarządzaniu osiedlami i koloniami dla osiągnięcia racjonalnej, sprawnej i oszczędnej gospodarki.
Przy ustalaniu budżetu WSM — z oszczędności zaprojektowanych przez samorząd i na jego wniosek, utworzono fundusz zniżek komornianych, z którego komisja, złożona w większości z przedstawicieli samorządu, udziela bezzwrotnych zapomóg na opłacanie części komornego mało zarabiającym a obciążonym liczną rodziną mieszkańcom
Z funduszu opieki społecznej, tworzonego ze składek wszystkich mieszkańców, odnośna komisja udziela niezamożnym bezzwrotnych zapomóg na wypadek śmierci łub choroby w rodzinie, udziela na wniosek lekarza zapomóg na dożywianie chorowitych i wycieńczonych dzieci, w wypadku niezbędnej potrzeby również na odzież dla nich, wreszcie na zakup książek szkolnych, na wydatki związane z wyjazdem na kolonie —• przy czym organy samorządu nie tylko badają zgłoszenia, lecz same wyszukują potrzebujących pomocy. Nadto samorząd zorganizował pomoc prawną oraz pomoc lekarską dla niezamożnych, nie korzystających z publicznego leczenia, udzielaną bezpłatnie przez mieszkańców — pracowników i lekarzy.
Szeroka akcja kulturalno-oświatowa, prowadzona dziś zastępczo przez aparat spółdzielni na wszystkich zamieszkałych i budujących si,ę osiedlach WSM w porozumieniu z samorządem, zorgamzo-wana zostaje w ramach Funduszu Społeczno-Wychowawczego o samowystarczalnym budżecie, opartym w zasadzie o powszechne świadczenia wszystkich członków—zarówno mieszkańców jak i nie mieszkańców. Fundusz Społeczno-Wychowawczy i jego organy uchwalające i wykonawcze, centralne i osiedlowe opierają się na samorządzie, którego przedstawiciele są czynnikiem decydującym w ramach statutu. W programie Funduszu przewidywane jest przejęcie i dalsze prowadzenie oraz rozwijanie pracy kulturalno-oświatowej przez urządzanie odczytów i kursów, wieczorów i poranków autorskich, wystaw, koncertów i audycyj słowno-muzycznych, chórów, orkiestr i świetlicowych zespołów teatralnych. Projektowane jest również umożliwienie występów teatrów zawodowych w salach Domów Społecznych, prowadzenie ogólnych świetlic dla dorosłych i młodzieży oraz klubów dla grup o specjalnych zainteresowaniach, prowadzenie bibliotek i czytelni.